صنعت و معدن ایران به عنوان دو محور اصلی توسعه اقتصادی، همواره با فرصت‌ها و چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده‌اند. در مراسم روز صنعت و معدن که با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور برگزار شد، سید محمد اتابک، وزیر صمت به بیان مهم‌ترین مسائل و برنامه‌های پیش‌روی بخش تولید و معدن کشور پرداخت.
چالش‌های اصلی صنعت و معدن ایران
به گفته وزیر صمت، صنایع کشور با دو چالش اساسی دست و پنجه نرم می‌کنند:
- افزایش قیمت نهاده‌های تولید که منجر به بالا رفتن قیمت تمام‌شده محصولات می‌شود.
- مشکلات مربوط به انرژی و زیرساخت‌ها که مزیت نسبی کشور در حوزه انرژی را کاهش داده است.
اتابک تأکید کرد که اگر این مشکلات برطرف نشوند، کاهش تقاضا و رکود در بخش تولید اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
راهکارهای وزارت صمت
وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) برنامه‌های متنوعی برای عبور از این چالش‌ها تدوین کرده است. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- صرفه‌جویی و افزایش بهره‌وری در صنایع.
- حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی.
- استفاده از ظرفیت نیروگاه‌های جدید و توسعه زیرساخت‌های انرژی.
اتابک رویکرد وزارتخانه را در یک جمله خلاصه کرد:
«ایران؛ صنعت پیشران، معدن ارزش‌آفرین و تجارت هوشمند».
نقش مسائل بین‌بخشی در توسعه صنعت و معدن ایران
وزیر صمت یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش‌روی صنایع و بخش خصوصی را مشکلات بین‌بخشی معرفی کرد. این مشکلات شامل دو دسته اصلی هستند:
- مسائل مالیاتی، گمرکی و تعرفه‌ای.
- ناپایداری انرژی و زیرساخت‌ها.
به گفته او، در صورت رفع این موانع توسط دولت، بخش خصوصی می‌تواند نقش پررنگ‌تری در رشد اقتصادی ایفا کند.
تمرکز بر توسعه صادرات
توسعه صادرات غیرنفتی از دیگر اولویت‌های دولت و وزارت صمت است. اتابک اعلام کرد:
- تعرفه ۸۷ درصد کالاهای مبادله‌ای با اوراسیا از اردیبهشت به صفر رسیده است.
- رشد ۵۷ درصدی صادرات غیرنفتی در سال گذشته ثبت شده که حفظ آن نیازمند حمایت‌های جدی است.
- مذاکراتی با بانک مرکزی و وزارت اقتصاد برای بازگشت ارز حاصل از صادرات در حال انجام است.
وی همچنین به اهمیت همکاری‌های تجاری با کشور‌های عضو پیمان شانگهای، اوراسیا و بریکس اشاره کرد.
معدن ارزش‌آفرین و زنجیره تولید
در برنامه هفتم توسعه، رشد ۱۳ درصدی بخش معدن پیش‌بینی شده است. تحقق این هدف بدون سرمایه‌گذاری بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست. به گفته اتابک، تکمیل زنجیره ارزش در صنعت و معدن از مهم‌ترین اهداف وزارت صمت است و توسعه صنایع در مناطق ساحلی و اقتصاد دریا محور در اولویت قرار دارد.
سرمایه انسانی و تربیت مدیران صنعتی
یکی دیگر از برنامه‌های کلیدی وزارت صمت، تربیت هزار مدیر صنعتی در بخش‌های مختلف است. این اقدام به گفته وزیر، می‌تواند کیفیت مدیریت و بهره‌وری صنایع را افزایش دهد.
پروژه‌های بزرگ صنعتی
از جمله طرح‌های شاخص افتتاح‌شده اخیر می‌توان به پروژه فولاد چهارمحال و بختیاری اشاره کرد که با سرمایه‌گذاری ۲۲۰ میلیون یورویی و ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن فولاد آغاز به کار کرده است. این پروژه گامی مهم در توسعه مناطق کمتر برخوردار محسوب می‌شود.
نگاه دولت به حمایت از صنعت
وزیر صمت با قدردانی از حمایت‌های رئیس‌جمهور اظهار داشت: در یک سال گذشته، نگاه دولت به تولید و صنعت تغییر کرده و حمایت‌های عملی از این بخش‌ها افزایش یافته است. او خبر داد که به‌زودی شورای عالی تشکل‌های صنعتی و معدنی تشکیل خواهد شد تا صدای بخش خصوصی بهتر به دولت منتقل شود.
جمع‌بندی
صنعت و معدن ایران امروز در نقطه حساسی قرار گرفته‌اند. از یک سو چالش‌های انرژی، زیرساخت و هزینه‌های تولید وجود دارد، و از سوی دیگر فرصت‌هایی مانند توسعه صادرات، تکمیل زنجیره ارزش و جذب سرمایه‌گذاری خصوصی پیش روست. تحقق شعار «ایران؛ صنعت پیشران، معدن ارزش‌آفرین و تجارت هوشمند» نیازمند همکاری دولت، بخش خصوصی و فعالان اقتصادی در همه سطوح است.
مراجع:
